Warszawa
Spacer wokół Cytadeli Warszawskiej
Opracowanie trasyDariusz MazurekDługość trasy3 kmDo odwiedzenia24 PKFinansowanieTrasa sfinansowana przez jej autora
Cytadela Warszawska wzniesiona została na rozkaz cara Mikołaja I w Warszawie, po upadku powstania listopadowego, z zamysłem sprawowania kontroli nad miastem, będącym ośrodkiem polskiego ruchu niepodległościowego. Twierdza powstała według projektu generała majora Iwana Dehna, który wzorował się na cytadeli antwerpskiej. Prace budowlane rozpoczęto 31 maja 1832 r. Kamień węgielny wmurował namiestnik Królestwa Polskiego feldmarszałek Iwan Paskiewicz. Teren miał powierzchnię 36 ha i plan zbliżony do pięcioboku, którego najdłuższy bok przylegał do skarpy wiślanej. Na Cytadelę Aleksandrowską – bo taką nazwę nosiła ona w czasie zaborów – składały się: umocnienia bastionowe, tworzone przez 3 bastiony i 2 półbastiony, sucha fosa przestrzeliwana we wszystkich kierunkach przez kaponiery i półkaponiery oraz umocnienia o narysie poligonalnym z dodatkową kaponierą (kojcem) od strony Wisły. Dnem fosy poprowadzono mur Carnota. Przy wznoszeniu twierdzy każdego dnia pracowało około 2000 sprowadzonych z Rosji robotników, głównie żołnierzy i chłopów. Na potrzeby fortyfikacji wyburzono 76 domów, zajęto ponad 64 tys. posesji oraz wysiedlono do 15 tys. okolicznych mieszkańców. 4 maja 1834 r. dokonano uroczystego otwarcia Cytadeli. Ostatecznie, ciągle wznawiane prace modernizacyjne zakończono 40 lat później, w roku 1874. Sumaryczny koszt budowy fortyfikacji wyniósł 11 milionów rubli, co stanowiło równoważność 8,5 tony czystego złota i w całości został pokryty przez Polaków. Ten finansowy drenaż pogorszył i tak już trudną sytuację ekonomiczną Królestwa Kongresowego i był jeszcze jedną karą za powstanie. 